Συντήρηση γυψολίθων
Ο γυψόλιθος αποτελεί βασικό δομικό υλικό στον αρχαιολογικό χώρο της Κνωσού και χρησιμοποιήθηκε ευρέως σε τοιχοποιίες και δάπεδα, βάσεις κιόνων, πεσσών και παραστάδων, καθίσματα, κλίμακες κ.ά. Πρόκειται για υλικό που λόγω της παλαιότητας και της σύστασής του είναι ιδιαίτερα ευαίσθητο. Πράγματι, οι λίθοι της τοιχοποιίας και των δαπέδων του ανακτόρου της Κνωσού έχουν υποστεί εκτεταμένες φθορές, εξαιτίας μηχανικών, χημικών, βιολογικών και ανθρωπογενών παραγόντων, σε συνδυασμό με το μικροκλίμα της περιοχής και την ίδια τη δομή τους.
Ιδιαίτερα οι γυψόλιθοι, έχουν επιβαρυνθεί σημαντικά, κυρίως στους μη στεγασμένους χώρους, λόγω της διαλυτότητάς τους στο νερό και στη συνέχεια της αλλοίωσης των μηχανικών ιδιοτήτων τους. Παράλληλα, τόσο τα βήματα των επισκεπτών, εξαιτίας της ελεύθερης πρόσβασής τους παλαιότερα σε όλους τους χώρους του ανακτόρου, όσο και η φόρτιση, κυρίως λόγω της αναστήλωσης Evans, έχουν προκαλέσει μηχανική καταπόνηση, φθορά και παραμόρφωση των όγκων των γυψολίθων.
Το σοβαρό πρόβλημα της ραγδαίας φθοράς του ευπαθούς γυψόλιθου αντιμετωπίστηκε σε συνεργασία με το Κέντρο Λίθου και τη συνδρομή της Δ/νσης Συντήρησης. Η εργαστηριακή έρευνα (εξέταση των μορφών φθοράς και συσχετισμός τους με τους μηχανισμούς διάβρωσης, μέθοδοι συντήρησης) και η εφαρμογή των αποτελεσμάτων στον χώρο είχαν ως στόχο την προληπτική ή/και επεμβατική συντήρηση του υλικού, καθώς και την κοινοποίηση των αποτελεσμάτων στην επιστημονική κοινότητα.
Οι εργασίες αφορούσαν στην αφαίρεση της τσιμεντοκονίας των παλαιότερων επεμβάσεων περιμετρικά των λίθων, στον μηχανικό και χημικό καθαρισμό της επιφάνειας και των ρωγμών, στη στερέωση και συγκόλληση θραυσμάτων, στην εφαρμογή ενεμάτων και στη σφράγιση εσωτερικών και εξωτερικών ρηγματώσεων, με τα αντίστοιχα κονιάματα. Τέλος, για τη συγκόλληση μεγάλων αποκολλημένων τμημάτων λίθων χρησιμοποιήθηκαν ράβδοι τιτανίου.
Επιπλέον, για την προστασία των ευπαθών γυψολιθικών στοιχείων κατασκευάστηκαν -όπου ήταν δυνατό- μικρά ή/και μεγαλύτερα στέγαστρα, όπως μικρό μεταλλικό στέγαστρο με επικάλυψη φύλλου πολυκαρβονικού για την προστασία κλίμακας στη «Νότια Οικία» (φωτ. 1), προσωρινό στέγαστρο ανάλογης κατασκευής στις μη στεγασμένες «Δυτικές αποθήκες» (φωτ. 2), ενώ έγιναν και εργασίες αποφόρτισης πεσσών απόγυψόλιθο που δέχονταν μηχανική καταπόνηση λόγω των υπερκείμενων κατασκευών της αναστήλωσης του E.Evans, όπως στο περιστύλιο του «Μεγάρου του Βασιλέως» (φωτ. 3).
φωτ. 1
φωτ. 2
φωτ. 3
